امامزاده قاسم یکی از امامزادههای شمال تهران است که در منطقه شمیران و در روستای قدیمی دژعلیا و در ارتفاع ۱۷۰۰ متری از سطح دریا قرار گرفته است.
فهرست مطالب
امامزاده قاسم از نوادگان امام حسن مجتبی (ع) میباشد.
طبق معتبرترین نظرات این امامزاده، که مثل بسیاری دیگر از سادات و علویان تحت تعقیب مأموران بنیامیه و بنیعباس قرار داشته، به سمت کوههای البرز که مأمن مناسبی بوده، عزیمت میکند و پس از وفات یا شهادت، در منطقه بالادژ (که بعدها به نام ایشان، امامزاده قاسم نامیده شد) مدفون میشود. البته هنوز هم برخی از اهالی شمیران اعتقاد دارند که ایشان فرزند بلافصل امام حسن مجتبی که در کربلا شهید شد، میباشند.
به نقل از بدایع الانساب عضدالدوله دیلمی، امیر نیکوکار آلبویه، در سال ۳۷۰ هجری قمری بقعهای بر سر خاک امامزاده قاسم بنیاد نهاد و سپس در سال ۴۶۳ هجری قمری کمالالدین سلجوقی فریمی بر سر آن قبر نهاد.
بر اساس شیوه و سبک معماری و ساختمان این برج و با توجه به ساقه و پایه گنبد به احتمال قوی انتساب بنای اولیه این برج را به سده هفتم هجری تأیید میکند، ولی در عین حال در دوران شاهطهماسب صفوی دومین شهریار صفوی ضمن تعمیرات اساسی متعلقات، اضافات و ملحقاتی را به آن افزوده که مهمتر از همه ظاهراً ایوان کوچکی است که از طرف شرق بر بقعه هشت ضلعی سابق افزودهاند و در گوشه جنوب غربی نیز طاقنماها و رومیها را با احداث طاقها و جرزهای استوار و مستحکم به صورت چهارضلعی درآوردهاند.
صندوق چوبی مرقد دارای تاریخ ۹۶۳ هجری است که متعلق به زمان شاهطهماسب اول صفوی است.
ساختمان اصلی بقعه در زمان فتحعلی شاه قاجار توسعه یافت و ایوان بزرگ فعلی در طرف قبله بنا شد. بیرون بقعه و در گوشه جنوب غربی بنای قدیم، هنوز طاقنماها و رومیهای عهد صفوی مشهود است.
بنای اصلی امامزاده برجی هشت ضعلی است که هر ضلع آن از داخل ۲٫۲۵ متر عرض دارد و از آجر ساخته شده است.
گنبد بیرونی بنا پیازی شکل است و ساقه آن با پوششی از کاشی خشتی با نقوش هندسی و خطوط کوفی بنایی تزیین شده است.
این بنا دارای دو شبستان زنانه و مردانه بهطور جداگانه و دارای امکانات رفاهی مناسب از قبیل زائرسرا است. همچنین در اطراف امامزاده پارکینگی بزاری زائران عزیز در نظر گرفته شده است تا از آن استفاده نمایید.
در اطراف امامزاده نیز گورستانی وجود دارد که به شکل پلکانی قرار گرفته و قبور خانوادگی خانوادههای قدیمی و سرشناس تهران را در خود جای داده است. در سالهای گذشته نیز، در گوشهای از این امامزاده، بقایای پیکر مطهر چند شهید دفاع مقدس دفن شد.
این بنای تاریخی و مذهبی در تاریخ ۲۸ فروردین ۱۳۵۱ به شماره ۹۰۸ در آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
تهران، تجریش، خیابان دربند، خیابان گلابدره، خیابان میری، کوچه یاس